Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu

Górny Śląsk znany jest jako okręg wielkoprzemysłowy, a przede wszystkim jako zagłębie węglowe. Eksploatacja tego cennego surowca energetycznego od przeszło 200 lat spowodowała gwałtowny rozwój i urbanizację tej ziemi. Zabrze jest jednym z miast, które zawdzięczają swój awans cywilizacyjny górnictwu węglowemu. Pierwsza kopalnia powstała tu już w 1791 r., a po II wojnie światowej miasto określane było nawet mianem "stolicy polskiego górnictwa". Nie przypadkiem powstałe w 1981 r. Muzeum Górnictwa Węglowego zlokalizowane zostało właśnie w Zabrzu - początkowo jako jedyne, państwowe muzeum tej branży w Polsce, a od 1999r. jako placówka samorządowego Województwa Śląskiego.

Podstawą zbiorów była ocalona część spuścizny po Związkowym Muzeum Górniczym w Sosnowcu istniejącym w latach 1948 - 1972. W wyniku własnych penetracji archiwalnych, poszukiwań terenowych, zakupów i darów zostały one wzbogacone i liczą obecnie ok. 32 tys. eksponatów. Zasadniczą część kolekcji stanowią muzealia techniczne reprezentujące poszczególne działy górnictwa: urabianie, odwadnianie, wentylację, transport, oświetlenie, miernictwo, łączność. Obrazują one rozwój myśli technicznej od prostych narzędzi i mechanizmów po skomplikowane urządzenia poruszane silnikami parowymi i elektrycznymi. Bogate archiwalia (z unikatową kolekcją XVIII i XIX-wiecznych rysunków technicznych) i zbiory geologiczne (z fascynującym zapisem świata karbońskiego utrwalonym w skamielinach i odciskach) nie wyczerpują jednak tematu górniczego. Jego nieodłączną częścią jest sfera kultury i tradycji. Ilustrują ją kolekcje mundurów i insygniów górniczych, eksponatów związanych z kultem górniczej patronki - św. Barbary oraz zbiory etnograficzne związane z życiem codziennym śląskich kopaczy. Tematykę śląską i górniczą przybliżają: malarstwo, grafika i rzeźba (m.in. niezwykle ciekawa rzeźba w węglu), a także kolekcje medali, kufli i instrumentów muzycznych.

Siedzibą Muzeum jest gmach dawnego starostwa, wzniesiony w stylu eklektycznym w roku 1874 r. Jego ostateczna rozbudowa z 1906 r. jest dziełem berlińskiego architekta Arnolda Hartmanna. Budynek posiada jedne z najciekawszych, zabytkowych wnętrz w mieście m.in. wielką, dwukondygnacyjną sień przeciętą drewnianą klatką schodową i Salę Witrażową - dawną salę zgromadzeń Sejmiku Powiatowego - z drewnianym, polichromowanym sklepieniem.

Kontakt
Muzeum Górnictwa Węglowego
ul. 3-go Maja 19
41-800 Zabrze
tel./fax +48 (32) 271-88-31, +48 (32) 271-65-91
[email protected]

Skansen Górniczy "Królowa Luiza"
(Oddział Muzeum Górnictwa Węglowego)
ul. Wolności 410
41-800 Zabrze
tel./fax +48 (32) 370-11-27
[email protected]