Zamek Królewski w Chęcinach

Zamek Królewski w Chęcinach wzniesiono na grzbiecie skalistego wzgórza (367 m. npm.) najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku, z inicjatywy Wacława II, króla Czech i Polski. Pierwsze wzmianki źródłowe na temat zamku sięgają 1306 roku, kiedy to w dokumencie wystawionym przez Władysława Łokietka, zamek (łac. castrum nostrum ducale) wraz z 11 wsiami miał zostać przekazany biskupowi krakowskiemu Janowi Muskacie. Duchowny był politycznym przeciwnikiem Łokietka, którego Piast chciał przeciągnąć na swoją stronę, jednak zaplanowany zabieg dyplomatyczny spalił na panewce, przez co już w 1307 r. warownia ponownie weszła w domenę monarszą. Z tego okresu pochodzi również wzmianka o pierwszym zamkowym urzędniku, trzymającym pieczę nad chęcińską twierdzą, o imieniu Wrocław

Warownia była obiektem wysokiej rangi, ośrodkiem życia politycznego, gdzie kilkukrotnie, zwoływano zjazdy przedstawicieli stanu rycerskiego. Najbardziej znanym był zjazd z 26 maja 1331 r., określony przez Jana Długosza jako generalis omnium terrarum conventus, czyli zjazd rycerstwa i możnowładztwa z wszystkich terenów, wchodzacych ówcześnie w skład Polski.

Podczas zwołanego colloquium Władysław Łokietek przekazał administrowanie Wielkopolską swojemu synowi - księciu Kazimierzowi, późniejszemu królowi. Twierdza była też jednym z miejsc koncentracji wojsk polskich udających się na wojnę z Krzyżakami, której apogeum stanowiła bitwa pod Płowcami z 27 września 1331 r.

Władcy doceniali wyjątkowo wysokie walory obronne zamku, usytuowanego w centralnej części kraju. Wspominany już król Łokietek zdecydował się zdeponować właśnie tu skarbiec koronny, w obawie przed zagrożeniem krzyżackim. Z podobnych powodów w 1318 r. arcybiskup gnieźnieński Janisław podjął decyzję o czasowym przeniesieniu diecezjalnych kosztowności właśnie do chęcińskiej warowni.

Twierdza służyła też, od końca XIV wieku, jako więzienie stanu. Swoją karę odbywał tu m.in. Andrzej Garbaty, przyrodni brat, a zarazem zacięty wróg Władysława Jagiełły oraz Jan Hińcza z Rogowa, oskarzony o romans z Sońką Holszańską, który "wtrącony głęboko do brudnej wieży w Chęcinach omal nie wyzionął ducha od smrodu w więzieniu", jak pisał Jan Długosz w swych "Kronikach". Po wygranej bitwie pod Grunwaldem w 1410 r. przetrzymywano na zamku znaczniejszych jeńców krzyżackich, więziony był też, wzięty do niewoli w bitwie pod Koronowem, Michał von Küchmeister, późniejszy wielki mistrz krzyżacki w latach 1414-1422.

Właśnie z tego miejsca w 1331 roku wyruszono na bitwę pod Płowcami.

Po śmierci Władysława Łokietka pieczę nad warownią objął Kazimierz Wielki. Zamienił on zamek w niezdobytą przez ponad 250 lat królewską fortecę, znacznie go rozbudowując. Między innymi w tym czasie zostały podwyższone kamienne wieże. W Chęcinach rezydowała wówczas druga żona króla – Adelajda.

W późniejszych latach zamieszkiwały tu także: siostra Kazimierza Wielkiego – Elżbieta Łokietkówna, żona Władysława Jagiełły – Zofia Holszańska, z synem Władysławem Warneńczykiem oraz żona Zygmunta Starego – Bona. Zamek przez długie lata używany był w charakterze więzienia stanu. Osadzono tu m.in. Andrzeja Wingolda (oskarżonego o podburzanie Rusi przyrodniego brata Władysława Jagiełły), Warcisława z Gotartowic oraz znaczniejszych jeńców schwytanych po grunwaldzkiej wiktorii, między innymi Michała Küchmeistra – późniejszego wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego.

Wiosną 2013 r. rozpoczęła się trwająca do 2015 rewitalizacja zamku. Całkowity koszt inwestycji wynosił 8 143 446,69 zł. Podczas prowadzonych badań archeologicznych odkryto wieżę, która może stanowić najstarszy element zabudowy zamku.

Obecnie zamek w Chęcinach jest jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków tego typu w Polsce. Potężne baszty dominują nad okolicą i widoczne są już z trasy biegnącej do Krakowa. Do dziś zachował się pełen obwód zewnętrznych murów obronnych, dwie wieże, baszta i fundamenty budynków mieszkalnych. W wieży wschodniej mieści się punkt widokowy, skąd przy ładnej pogodzie widać wierzchołki Tatr.

Chęciny znajdują się 15 km na południowy zachód od Kielc, przy trasie ekspresowej E7 prowadzącej do Krakowa. Do miasteczka z Kielc można dojechać autobusem linii 31 lub komunikacją podmiejską. Przystanek busów odjeżdżających do Chęcin znajduje się na ul. Żytniej.

Zamek Królewski w Chęcinach zlokalizowany jest na Górze Zamkowej. W celu dotarcia do ruin z centrum Chęcin należy kierować się na południowy zachód ulicą Jedrzejowską do parkingu zlokalizowanego u podnóża Zamku. Dalej traktem królewskim do bramy warowni.

Do Zamku można również dotrzeć drugą trudniejszą trasą. Należy udać się z rynku kamienistą drogą obok siedziby Urzędu Miasta i Gminy Chęciny, następnie skręcić w prawo tuż obok Kościoła Św. Bartłomieja i kierować się w górę stromą ścieżką w kierunku Zamku.

Cennik bieletów
- Bilet normalny 13 zł/os.
- Ulgowy 10 zł/os.
- Bilet grupowy 9 zł/os.
- Bilet rodzinny dla rodziców z dziećmi 39 zł